Hoe raak je ze kwijt? Over ontspoorde leiders en slechte managers
Het probleem van leiderschap, namelijk slecht leiderschap, is volgens Joep Schrijvers, ten onrechte een verwaarloosd thema. Het is hoog tijd de ‘gestoordheid van het alledaagse’ onder ogen te zien en niet mee te gaan in het positieve intentiedenken dat verhindert de vinger op de zere plek te leggen. Daar gaat dit helder en prettig geschreven boek over, dat deels teruggrijpt op oude in onbruik geraakte denkbeelden.
In 2002 verscheen van Schrijvers “Hoe word ik een rat?” Dit boek over strategisch gedrag om je als leider of volgeling omhoog te werken, trok veel aandacht en kreeg terecht veel publiciteit. Inmiddels zijn we vijftien jaar verder, hebben te maken (gehad) met veel gestapelde crises in het groot en schandalen ‘in het klein’. In diezelfde periode zijn boekenkasten vol geschreven over goed leiderschap en is er hele opleidingsindustrie in de publieke en private sector ontstaan rond leiderschap. In dit boek gaat het daarentegen om slecht of ontbrekend leiderschap – waar heeft dat mee te maken? – en richt Schrijvers zijn pijlen op de bedrijfstak die lucht verkoopt. Schrijvers zelf omschrijft het als de ‘gesuikerde leiderschapssprookjes van de managementindustrie’. De kritisch-sceptische invalshoek van dit boek, juist omdat het zich afzet tegen het brave mainstreamdenken over leiderschap, verdient wat mij betreft opnieuw aandacht.
Kortom: doel van het boek is te laten zien dat de mens, dus ook de leider, vaak juist niet in het belang van het grotere geheel denkt en handelt. Daarom moeten we, volgens de auteur, van deze ontspoorde leiders af zien te komen. Maar dan moeten we eerst doorzien hoe die ontsporing werkt, zo lijkt de stelling van Schrijvers te zijn. Pas dan kunnen we mogelijkerwijs bijdragen aan beter leiderschap met minder schadelijke effecten voor de samenleving.